Wojny Czyngis-chana 1194–1242

DZIEJE PODBOJU, KTÓRY WSTRZĄSNĄŁ ŚWIATEM Wojny Czyngis-chana zmieniły historię Azji i Europy. Ten wielki wódz i władca zdołał zjednoczyć na poły dzikie plemiona mongolskie i dzięki wspaniałej organizacji, przy wsparciu chińskiej myśli technicznej, doprowadził do powstania jednego z największych imperiów w dziejach świata. Stosując nowatorskie rozwiązania taktyczne perfekcyjnie wykorzystał jazdę w działaniach operacyjnych, usprawnił łączność, sztukę oblężniczą, a wskutek rozwoju baz zaopatrzenia jego zagony bez trudu pokonywały wielokilometrowe przestrzenie. W swych licznych kampaniach wojennych do 1206 r., kiedy został ogłoszony chanem, dokonał podboju całej Mongolii. Później on i jego wodzowie zdobyli północne Chiny (1211-1215), Chorezm, Samarkandę i całą Azję Centralną (1218-1223), następnie wyprawiali się do Iranu, Afganistanu i Indii. Lata 1222-1223 to atak na Połowców i Ruś, a w 30. i 40. latach XIII w. już jego następcy zorganizowali wyprawy na Europę Południowo-Wschodnią, w tym Polskę i Węgry. Czyngis-chan zmarł 18 sierpnia 1227 r., po ciężkiej chorobie, podczas oblężenia Tun-guan w północnych Chinach, pozostawiając silne i dobrze zorganizowane państwo.